Ghép Tủy Xương/Ghép Tế Bào Gốc Tạo Máu: Khi Nào Cần và Quy Trình Thực Hiện Đầy Hy Vọng

Ghép tủy xương, hay chính xác hơn là ghép tế bào gốc tạo máu (HSCT - Hematopoietic Stem Cell Transplantation), là một trong những phương pháp điều trị tiên tiến và hiệu quả cho nhiều bệnh lý về máu và ung thư. Đây là một quy trình phức tạp nhưng mang lại hy vọng chữa khỏi hoặc kéo dài sự sống đáng kể cho bệnh nhân mà các phương pháp khác không còn hiệu quả.

Ghép Tế Bào Gốc Tạo Máu Là Gì?

Ghép tế bào gốc tạo máu là quy trình thay thế tủy xương bị bệnh hoặc bị phá hủy bằng tế bào gốc tạo máu khỏe mạnh. Những tế bào gốc này sau đó sẽ di chuyển đến tủy xương, nhân lên và phát triển thành các tế bào máu mới (hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu), phục hồi chức năng tạo máu của cơ thể.

Khi Nào Cần Ghép Tế Bào Gốc Tạo Máu?

Ghép tế bào gốc tạo máu được chỉ định cho nhiều bệnh lý, bao gồm:

• Ung thư máu: Bệnh bạch cầu cấp (AML, ALL), bệnh bạch cầu mạn (CML, CLL), ung thư hạch (Lymphoma), đa u tủy xương (Multiple Myeloma).
• Suy tủy xương: Khi tủy xương không sản xuất đủ tế bào máu.
• Thiếu máu bất sản: Một dạng suy tủy nặng.
• Thalassemia thể nặng: Bệnh tan máu bẩm sinh.
• Thiếu máu hồng cầu hình liềm.
• Một số bệnh rối loạn miễn dịch hoặc rối loạn chuyển hóa di truyền.

Các Loại Ghép Tế Bào Gốc Tạo Máu

1. Ghép tự thân (Autologous Transplant):

• Sử dụng tế bào gốc của chính bệnh nhân. Tế bào gốc được thu thập khi bệnh nhân đang ở giai đoạn thuyên giảm, sau đó được bảo quản đông lạnh.
• Phù hợp cho một số bệnh ung thư máu (như u lympho, đa u tủy xương) khi cần hóa trị liều cao để tiêu diệt tế bào ung thư, sau đó truyền lại tế bào gốc đã thu thập để phục hồi tủy xương.

2. Ghép dị gen (Allogeneic Transplant):

• Sử dụng tế bào gốc từ người hiến tặng (thường là anh chị em ruột, người hiến không cùng huyết thống tương thích hoặc máu dây rốn).
• Thường được chỉ định cho các bệnh bạch cầu, suy tủy xương, thalassemia.
• Yêu cầu sự tương thích về hệ thống kháng nguyên bạch cầu người (HLA) giữa người hiến và người nhận để giảm nguy cơ thải ghép hoặc bệnh mảnh ghép chống ký chủ (GvHD).

Nguồn Tế Bào Gốc

• Tủy xương: Tế bào gốc được lấy trực tiếp từ xương chậu của người hiến.
• Máu ngoại vi: Tế bào gốc được kích thích từ tủy xương ra máu ngoại vi và thu thập qua máy ly tâm. Đây là nguồn phổ biến nhất hiện nay.
• Máu dây rốn: Tế bào gốc thu thập từ máu dây rốn sau sinh và được lưu trữ.

Quy Trình Ghép Tế Bào Gốc Tạo Máu

Quy trình bao gồm nhiều giai đoạn:

• 1. Đánh giá và chuẩn bị: Bệnh nhân được kiểm tra sức khỏe toàn diện, tìm người hiến tương thích (nếu là ghép dị gen).
• 2. Điều trị diệt tủy (Conditioning): Bệnh nhân được hóa trị liều cao và/hoặc xạ trị toàn thân để tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại và ức chế hệ miễn dịch, tạo không gian cho tế bào gốc mới.
• 3. Truyền tế bào gốc: Tế bào gốc đã thu thập hoặc từ người hiến được truyền vào cơ thể bệnh nhân qua đường tĩnh mạch, giống như truyền máu.
• 4. Giai đoạn phục hồi: Sau khi truyền, bệnh nhân trải qua giai đoạn aplasia (suy tủy) trong vài tuần, rất dễ bị nhiễm trùng và chảy máu. Đây là giai đoạn quan trọng nhất, cần được chăm sóc đặc biệt trong phòng cách ly vô trùng.
• 5. Theo dõi lâu dài: Sau ghép, bệnh nhân cần được theo dõi định kỳ để phát hiện và xử lý các biến chứng như thải ghép, GvHD, nhiễm trùng và tái phát bệnh.

Lời Khuyên

Ghép tế bào gốc tạo máu là một quá trình phức tạp và tiềm ẩn nhiều rủi ro, nhưng cũng mang lại cơ hội sống thứ hai cho nhiều bệnh nhân. Việc tìm hiểu kỹ thông tin và thảo luận chi tiết với bác sĩ chuyên khoa Huyết học là cần thiết trước khi quyết định.

Thông tin tham khảo từ nguồn uy tín: https://benhvienk.vn/ghep-te-bao-goc-tao-mau-la-gi-khi-nao-can-va-lieu-trinh-ghep-te-bao-goc-tao-mau/

Nội dung đã được chuyển ngữ và bổ sung bởi đội ngũ chuyên gia y tế ToiKhoe.net