Bé Gái Nhập Viện Vì Máu Màu Nâu Đen: Dấu Hiệu Của Ngộ Độc Methemoglobin

Gần đây, một trường hợp bé gái nhập viện với tình trạng máu có màu nâu đen bất thường đã làm dấy lên mối lo ngại về ngộ độc methemoglobin. Tình trạng này, tuy hiếm gặp, nhưng có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Vậy ngộ độc methemoglobin là gì, nguyên nhân, triệu chứng, cách chẩn đoán và điều trị ra sao? Hãy cùng tìm hiểu.

Methemoglobin là gì?

Hemoglobin là protein trong tế bào hồng cầu có chức năng vận chuyển oxy đi khắp cơ thể. Methemoglobin được hình thành khi sắt trong hemoglobin bị oxy hóa, chuyển từ trạng thái sắt II (Fe2+) sang sắt III (Fe3+). Ở trạng thái này, hemoglobin mất khả năng liên kết và vận chuyển oxy một cách hiệu quả, dẫn đến thiếu oxy mô.

Nguyên nhân gây ngộ độc methemoglobin

Ngộ độc methemoglobin có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

• Tiếp xúc với hóa chất: Một số hóa chất như nitrat, nitrit (thường có trong phân bón, nước giếng), thuốc nhuộm anilin và một số thuốc gây tê tại chỗ có thể gây ra tình trạng này.
• Thực phẩm: Rau quả chứa hàm lượng nitrat cao (ví dụ: rau bina, củ cải đường) có thể gây ngộ độc methemoglobin ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 6 tháng tuổi.
• Thuốc: Một số loại thuốc, đặc biệt là dapsone (điều trị bệnh phong), primaquine (điều trị sốt rét) và một số thuốc gây tê cục bộ có thể gây ngộ độc methemoglobin.
• Di truyền: Trong một số trường hợp hiếm gặp, ngộ độc methemoglobin có thể do di truyền, do thiếu hụt enzym methemoglobin reductase, enzym có vai trò chuyển đổi methemoglobin trở lại hemoglobin bình thường.

Triệu chứng của ngộ độc methemoglobin

Triệu chứng của ngộ độc methemoglobin có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ methemoglobin trong máu. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Da, môi và móng tay có màu xanh tím (chứng xanh tím)
• Khó thở, thở nhanh
• Mệt mỏi, yếu ớt
• Đau đầu, chóng mặt
• Buồn nôn, nôn mửa
• Lú lẫn, mất ý thức (trong trường hợp nặng)
• Máu có màu nâu sẫm hoặc nâu đen

Chẩn đoán và điều trị

Chẩn đoán ngộ độc methemoglobin thường dựa vào các yếu tố:

• Tiền sử tiếp xúc với các chất gây ngộ độc
• Khám lâm sàng, đánh giá triệu chứng
• Xét nghiệm máu để đo nồng độ methemoglobin

Điều trị ngộ độc methemoglobin bao gồm:

• Loại bỏ nguồn tiếp xúc với chất gây ngộ độc
• Cung cấp oxy
• Sử dụng methylene blue (xanh methylen) – một loại thuốc giúp chuyển đổi methemoglobin trở lại hemoglobin bình thường.
• Truyền máu (trong trường hợp nặng)

Phòng ngừa ngộ độc methemoglobin

Để phòng ngừa ngộ độc methemoglobin, cần lưu ý:

• Tránh tiếp xúc với các hóa chất gây ngộ độc, đặc biệt là ở trẻ em.
• Sử dụng nước sạch, đã được kiểm nghiệm an toàn.
• Hạn chế cho trẻ nhỏ (dưới 6 tháng tuổi) ăn các loại rau quả có hàm lượng nitrat cao.
• Thận trọng khi sử dụng các loại thuốc có thể gây ngộ độc methemoglobin, đặc biệt là ở trẻ em và người lớn tuổi.
• Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc và tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ.

Khi phát hiện các triệu chứng nghi ngờ ngộ độc methemoglobin, cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.