Suy Thận Mạn Tính: Hiểu Rõ 5 Giai Đoạn và Cách Bảo Vệ Thận

Suy thận mạn tính (CKD) là tình trạng chức năng thận suy giảm dần theo thời gian. Bệnh tiến triển qua 5 giai đoạn, mỗi giai đoạn có mức độ tổn thương và triệu chứng khác nhau. Việc nhận biết sớm các giai đoạn này rất quan trọng để có biện pháp can thiệp kịp thời, làm chậm tiến triển bệnh và bảo vệ sức khỏe thận.

Giai đoạn 1: Tổn thương thận với chức năng thận bình thường hoặc tăng

Ở giai đoạn này, thận đã bị tổn thương nhưng vẫn hoạt động bình thường hoặc thậm chí hiệu suất lọc máu còn cao hơn. Thường không có triệu chứng rõ ràng. Bệnh nhân có thể phát hiện bệnh qua các xét nghiệm máu, nước tiểu định kỳ, cho thấy có protein hoặc máu trong nước tiểu, hoặc có các bất thường về cấu trúc thận.

• Độ lọc cầu thận (GFR): ≥ 90 mL/phút/1.73 m²
• Triệu chứng: Thường không có triệu chứng.
• Điều trị: Kiểm soát các bệnh nền như tiểu đường, cao huyết áp, thay đổi lối sống, chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên.

Giai đoạn 2: Tổn thương thận với chức năng thận suy giảm nhẹ

Chức năng thận bắt đầu suy giảm nhẹ. Một số triệu chứng có thể xuất hiện, nhưng thường rất mơ hồ và dễ bị bỏ qua.

• GFR: 60-89 mL/phút/1.73 m²
• Triệu chứng: Có thể có protein trong nước tiểu, tăng huyết áp nhẹ.
• Điều trị: Tiếp tục kiểm soát các bệnh nền, điều chỉnh lối sống, theo dõi chức năng thận định kỳ.

Giai đoạn 3: Chức năng thận suy giảm vừa phải

Giai đoạn này được chia thành 3A và 3B, tùy thuộc vào mức độ suy giảm chức năng thận. Các triệu chứng bắt đầu rõ ràng hơn.

• Giai đoạn 3A: GFR: 45-59 mL/phút/1.73 m²
• Giai đoạn 3B: GFR: 30-44 mL/phút/1.73 m²
• Triệu chứng: Phù mắt cá chân, mệt mỏi, đi tiểu đêm nhiều hơn, tăng huyết áp.
• Điều trị: Kiểm soát các bệnh nền, điều chỉnh chế độ ăn uống, sử dụng thuốc để kiểm soát huyết áp, cholesterol và các biến chứng khác. Theo dõi chức năng thận chặt chẽ hơn.

Giai đoạn 4: Chức năng thận suy giảm nặng

Chức năng thận suy giảm đáng kể. Các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.

• GFR: 15-29 mL/phút/1.73 m²
• Triệu chứng: Phù toàn thân, buồn nôn, chán ăn, khó thở, ngứa ngáy, thiếu máu.
• Điều trị: Chuẩn bị cho các phương pháp điều trị thay thế thận (lọc máu, ghép thận), kiểm soát biến chứng, điều chỉnh chế độ ăn uống nghiêm ngặt hơn.

Giai đoạn 5: Suy thận giai đoạn cuối

Thận mất gần như hoàn toàn chức năng. Bệnh nhân cần được điều trị thay thế thận để duy trì sự sống.

• GFR: < 15 mL/phút/1.73 m² (hoặc cần lọc máu)
• Triệu chứng: Các triệu chứng nghiêm trọng như ở giai đoạn 4, cộng thêm co giật, hôn mê.
• Điều trị: Lọc máu (chạy thận nhân tạo), lọc màng bụng hoặc ghép thận.

Phòng ngừa suy thận mạn tính:

• Kiểm soát tốt các bệnh nền như tiểu đường, cao huyết áp.
• Duy trì cân nặng hợp lý.
• Ăn uống lành mạnh, hạn chế muối, protein và kali (theo chỉ dẫn của bác sĩ).
• Uống đủ nước.
• Không hút thuốc lá.
• Tập thể dục thường xuyên.
• Khám sức khỏe định kỳ và kiểm tra chức năng thận, đặc biệt nếu có yếu tố nguy cơ.

Việc phát hiện và điều trị sớm suy thận mạn tính có thể giúp làm chậm quá trình tiến triển bệnh, cải thiện chất lượng cuộc sống và kéo dài tuổi thọ.