Học Thuyết Tạng Phủ Trong Y Học Cổ Truyền

Bài viết trình bày về học thuyết Tạng phủ trong y học cổ truyền, tập trung vào cấu trúc, chức năng và mối liên hệ của tạng tâm với các tạng phủ khác trong cơ thể. Tạng là các bộ phận của cơ thể có nhiệm vụ chuyển hoá và tàng trữ tinh, khí, thần, huyết, tân, dịch. Có 5 tạng là: tâm (phụ tâm bào lạc), can, tỳ, phế, thận. I. Tạng Tâm Tạng tâm đứng đầu các tạng, có tâm bào lạc bảo vệ bên ngoài. Tâm phụ trách các hoạt động về thần trí, huyết mạch, khai khiếu ra lưỡi, biểu hiện ra ở mặt. 1. Chủ thần trí Thần trí là những hoạt động về tinh thần, tư duy. Tinh và huyết là cơ sở cho hoạt động tinh thần, vì tâm chủ huyết nên tâm chủ cả về thần trí. Tâm là nơi cư trú của thần nên nói "tâm tàng thần". Tâm khí và tâm huyết đầy đủ thì tinh thần sáng suốt, tỉnh táo. Tâm huyết không đầy đủ xuất hiện các triệu chứng bệnh như: hồi hộp, trống ngực, mất ngủ, hay quên, hay mê; khi tâm huyết có nhiệt gặp triệu chứng như mê sảng, hôn mê… 2. Chủ huyết mạch, biểu hiện ra mặt Tâm khí có chức năng thúc đẩy huyết dịch trong lòng mạch đi nuôi dưỡng toàn thân. Nếu tâm khí đầy đủ, huyết dịch sẽ được vận hành không ngừng, toàn thân được nuôi dưỡng tốt, biểu hiện sắc mặt hồng hào, tươi nhuận. Trái lại, khi tâm khí bị giảm sút, chức năng thúc đẩy không tốt, sự cung cấp huyết dịch giảm đi thì sắc mặt xanh xao; có khi huyết dịch bị ứ trệ gây ra các chứng mạch sáp, kết, lưỡi có điểm ứ huyết… 3. Khai khiếu ra lưỡi Biệt lạc của kinh tâm thông ra lưỡi, khí huyết của tâm đi ra lưỡi để duy trì hoạt động của lưỡi và chất lưỡi. Trên lâm sàng, xem chất lưỡi để chẩn đoán bệnh của tạng tâm: chất lưỡi đỏ là tâm nhiệt; chất lưỡi nhạt là tâm huyết hư; chất lưỡi xanh có điểm ứ huyết là tâm huyết và khí ứ trệ… 4. Tâm bào lạc Tâm bào lạc là tổ chức bên ngoài của tâm để bảo vệ tâm, tránh tà khí xâm nhập vào tạng tâm. Trên thực tế lâm sàng, các triệu chứng bệnh của tâm và tâm bào lạc giống nhau: như trong bệnh học truyền nhiễm có sốt (ôn bệnh) gây hôn mê thì được gọi là "nhiệt nhập tâm bào", gần giống chứng hôn mê của tâm nhiệt. Nguồn: Y Học Căn Bản