Ung Thư Gan - Căn Bệnh Nguy Hiểm Đang Gia Tăng

Ung thư gan là một trong những loại ung thư phổ biến và nguy hiểm nhất trên thế giới, đứng hàng thứ 6 về tỉ lệ mắc mới và thứ 3 về tỉ lệ tử vong do ung thư. Tại Việt Nam, ung thư gan đứng hàng đầu về tỉ lệ mắc mới và tử vong ở nam giới. **Các loại ung thư gan:** 1. **Ung thư biểu mô tế bào gan (HCC)**: Chiếm khoảng 75-85% các trường hợp ung thư gan nguyên phát. 2. **Ung thư đường mật trong gan (ICC)**: Chiếm khoảng 10-15%, phát triển từ tế bào ống dẫn mật. 3. **Các loại khác**: Ung thư hỗn hợp HCC-ICC, ung thư nguyên bào gan, ung thư mạch máu trong gan. **Yếu tố nguy cơ ung thư gan:** 1. **Viêm gan virus mạn tính**: Viêm gan B, C mạn tính làm tăng nguy cơ ung thư gan đáng kể. 2. **Xơ gan**: Khoảng 80-90% bệnh nhân ung thư gan đã có xơ gan từ trước. 3. **Lạm dụng rượu bia**: Uống rượu bia quá mức làm tăng nguy cơ ung thư gan. 4. **Gan nhiễm mỡ và viêm gan nhiễm mỡ**: Đang trở thành nguyên nhân quan trọng do tỉ lệ béo phì tăng. 5. **Aflatoxin**: Độc tố từ nấm mốc trên thực phẩm bảo quản trong điều kiện ẩm ướt. **Dấu hiệu và triệu chứng của ung thư gan:** Ung thư gan thường không có triệu chứng trong giai đoạn sớm. Khi xuất hiện triệu chứng, thường bao gồm: 1. Đau vùng gan (hạ sườn phải) 2. Sụt cân không rõ nguyên nhân 3. Chán ăn, buồn nôn 4. Mệt mỏi kéo dài 5. Vàng da, vàng mắt 6. Bụng to do cổ trướng 7. Sốt nhẹ kéo dài **Chẩn đoán ung thư gan:** 1. **Xét nghiệm máu**: AFP (alpha-fetoprotein), chức năng gan, viêm gan virus. 2. **Chẩn đoán hình ảnh**: - Siêu âm gan - CT scan đa dãy có thuốc cản quang - MRI gan với chất cản từ đặc hiệu - PET/CT scan 3. **Sinh thiết gan**: Để xác định chẩn đoán và phân độ mô học. **Điều trị ung thư gan:** 1. **Phẫu thuật**: - Cắt gan (cắt bỏ phần gan có khối u) - Ghép gan (cho những trường hợp đủ tiêu chuẩn) 2. **Điều trị tại chỗ**: - Đốt sóng cao tần (RFA) - Tiêm cồn tuyệt đối (PEI) - Nút mạch hoá chất (TACE) - Xạ trị trong gan bằng hạt vi cầu phóng xạ (Y-90) 3. **Điều trị toàn thân**: - Liệu pháp nhắm trúng đích (Sorafenib, Lenvatinib) - Liệu pháp miễn dịch (Nivolumab, Pembrolizumab) - Hoá trị (hiệu quả hạn chế trong HCC) **Phòng ngừa ung thư gan:** 1. Tiêm phòng viêm gan B 2. Tránh lây nhiễm viêm gan C 3. Hạn chế rượu bia 4. Duy trì cân nặng hợp lý 5. Điều trị sớm viêm gan virus 6. Kiểm soát tốt đường huyết, huyết áp, mỡ máu 7. Tầm soát định kỳ cho người có nguy cơ cao Tầm soát sớm ung thư gan ở những người có nguy cơ cao (viêm gan B/C mạn, xơ gan) giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu, khi còn có thể điều trị khỏi bệnh. Khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần với siêu âm gan và xét nghiệm AFP được khuyến cáo cho những người thuộc nhóm nguy cơ cao. Nguồn: American Cancer Society (https://www.cancer.org/), GLOBOCAN 2020 (https://gco.iarc.fr/), Bệnh viện K Trung ương (https://benhvienk.vn/)